Nasze życie to w pewnym sensie ciągła podróż – z postojami, etapami bardzo ciężkimi, w szczęściu i smutku, w towarzystwie lub w samotności. Podróżujemy nie tylko fizycznie, ale też przez związki z innymi ludźmi, przez uczucia, życie prywatne i zawodowe. Zmieniamy miejsca zamieszkania, zmieniają się nasze poglądy i ludzie, których spotykamy na swojej drodze. Kolejne dni przychodzą i odchodzą, a nasza podróż trwa, aż do ostatniego oddechu. A może nawet dłużej, kto wie...
W 2019 roku "Podróżni", debiutancka powieść Reginy Porter, amerykańskiej dramatopisarki, zachwyciła czytelników i krytyków literackich i znalazła się w finale nagrody PEN/Hemingway. I nic dziwnego - napisana z rozmachem i misternie utkana wielowątkowa saga z burzliwą historią USA w tle zwraca uwagę przenikliwością spojrzenia, dbałością o detale i literacką świadomością. Książka Reginy Porter to międzypokoleniowa podróż przez życie opowiedziana z humorem i ciepłą ironią. I jedna z tych historii, które wrzucają czytelnika w sam środek nieprzewidywalnych ludzkich losów i dotykają z wrażliwością ważnych, fundamentalnych kwestii - miłości, rodzinnych więzi, seksualności oraz pochodzenia i tożsamości.
"Kim są podróżni? To piękna kobieta, naznaczona na całe życie traumatycznym zdarzeniem na wiejskiej drodze gdzieś w Georgii. Weteran wojny w Wietnamie, nieustannie napędzany wewnętrznym lękiem. Czarnoskóra lesbijka, odnajdująca przestrzeń do swobodnego życia w Berlinie lat 70. i 80. Kobieciarz, nieustający w poszukiwaniu prawdziwej miłości. Dwaj przyrodni bracia, którzy poznają się po raz pierwszy w wieku średnim i usiłują zrozumieć wybory własnych rodziców" (źródło: opis wydawcy)
W "Podróżnych" Regina Porter przedstawia losy dwóch rodzin (jednej białej, drugiej czarnej) na tle niemal sześciu dekad - od lat 50. XX wieku aż po pierwszy rok prezydentury Baracka Obamy. Walka o prawa obywatelskie, podziały klasowe, rasizm, wojna w Wietnamie... O książce Porter można by napisać "ale to już było". Jednak "Podróżni" są wspaniałym przykładem na różnorodność i bogactwo literatury - znane motywy w połączeniu z talentem i indywidualnym spojrzeniem autora tworzą coś nowego i wartościowego. Zresztą tak wiele jest jeszcze do opowiedzenia...
"Podróżni" to powieść polifoniczna rozpisana na kilkanaście postaci. Podążając za nimi, autorka kreśli życiową kronikę pełną wzlotów i upadków. Człowiek w książce Porter ciągle jest w drodze - popełnia błędy na niezliczone sposoby, ale jednocześnie robi też wszystko, by móc utrzymać się na powierzchni. Jedni płyną z nurtem, a inni biorą odważnie los w swoje ręce. Na kartach książki znajdziemy nieślubne dzieci, małżonków i kochanków, zamknięte społeczności, splątane rodzinne relacje, indywidualne dramaty, życiowe rozczarowania, sukcesy i porażki. Ale przede wszystkim "Podróżni" to fascynujący obraz następujących po sobie etapów ludzkiego życia - przeróżne odcienie dzieciństwa, dojrzewania, wieku dorosłego i starości. Regina Porter subtelnie eksploruje kwestie płci, tożsamości, pochodzenia, rasy oraz różnic pokoleniowych. Podejmuje również tematy dotyczące zespołu stresu pourazowego, przemocy oraz traumy przekazywanej z pokolenia na pokolenie i pochyla się nad tym, co skomplikowane i często marginalizowane. Pod tym względem powieść jest niezwykle autentyczna, szczera i życiowa - do bólu. Choć autorka nie wnika głęboko w przeżycia wewnętrzne bohaterów, nie sposób nie poczuć z nimi więzi.
Polubiłam ciekawą formę, jaką Regina Porter nadała książce. Przede wszystkim w oczy rzuca się epizodyczna struktura, mnogość postaci oraz brak chronologii. Autorka swobodnie porusza się w czasie i miejscu, przeplata pozornie przypadkowe sceny, by ostatecznie zbudować z nich coś większego. Elementy tej powieści niczym puzzle z czasem tworzą szerszy obrazek - panoramiczną, międzypokoleniową historię. W "Podróżnych" dzieci pojawiają się jako dorośli, rodzice i dziadkowie. Postaci drugoplanowe niespodziewanie wysuwają się na pierwszy plan, by z czasem ponownie ustąpić miejsca na scenie kolejnym bohaterom. Pozorny chaos, złożoność i epizodyczność wydają się jednak strzałem w dziesiątkę - zbliżają powieść do prawdziwego życia. Jak w poruszającym dramacie, co akurat nie wydaje się zaskoczeniem, biorąc pod uwagę, że Regina Porter to dramatopisarka. Na koniec nie mogłabym nie wspomnieć o dopracowanym tle powieści. "Podróżni" zachwycili mnie swoim "amerykańskim" klimatem - ta powieść zabiera czytelnika w podróż po Stanach Zjednoczonych (m.in. na Long Island, nowojorski Manhattan, Memphis w stanie Tennessee i Portsmouth w stanie New Hampshire) i zanurza go w realiach życia w minionych dekadach XX wieku. Autorka uchwyciła ewolucję amerykańskiego społeczeństwa i zakotwiczyła życie swoich bohaterów w konkretnych momentach historii, relacjach i upływającym czasie. A ponieważ zawsze z przyjemnością poznaję różne spojrzenia na amerykańskie realia, ten aspekt "Podróżnych" okazał się dla mnie wyjątkowo atrakcyjny.
"Wyglądała, jakby ubyło jej lat, jak gdyby znowu była w kwiecie wieku; miała tylko jedno ciało, a przecież wiele razy żyło w nim dużo różnych osób i osobowości"
"Podróżni" to ciekawa, ambitna i błyskotliwa powieść, czasami dowcipna i pełna ciepłej ironii, czasami smutna i poruszająca - idealna do stopniowego, uważnego odkrywania. Regina Porter stworzyła międzypokoleniową sagę, która wspaniale pokazuje, jak zaskakujące kształty może przybrać nasze życie oraz uświadamia, że jesteśmy bohaterami nie tylko swojej historii, ale też cudzej. To opowieść o mechanizmach przetrwania na wzburzonym oceanie codzienności i relacjach z ludźmi, które bywają piękne i trwałe, ale też bolesne i ulotne. O tym co łączy i dzieli oraz o trudnych wyborach i ich konsekwencjach. Udany literacki debiut, warto.
Za egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Literackiemu.
Tytuł oryginalny: The Travellers
Przekład: Maciej Świerkocki
Wydawnictwo: Literackie
Data wydania: 15 września 2021
Liczba stron: 456
Moja ocena: 5/6
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz