Tegoroczne Boże Narodzenie zbliża się wielkimi krokami. Już niedługo z głośników będą wydobywać się dźwięki świątecznych przebojów, domy wypełni zapach pierniczków i blask choinkowych lampek, a w sklepach rozpocznie się zakupowa gorączka. Wszędzie będziemy widzieć bożonarodzeniowe drzewka, śnieżynki, betlejemskie gwiazdy, renifery, a coraz częściej również rudziki - małe rude ptaszki, które z typowym dla siebie urokiem zdobią świąteczne kartki, przynosząc dobrą nowinę i życzenia... Dlaczego właśnie rudzik?
"Zaczęło się w XIX wieku w wiktoriańskiej Anglii, gdzie poczta działała prawie tak sprawnie jak współczesny internet i nawet do najbardziej odludnych zakątków docierała cztery razy dziennie (a w Londynie co godzinę). Roznosili ją listonosze ubrani w czerwone jak pierś rudzika surduty. Skojarzenie z jedynym o tej porze roku podśpiewującym przy furtce ptakiem było nieuniknione. Wkrótce ów ptak zaczął pojawiać się na kartkach ze świątecznymi życzeniami (które wciąż są bardzo ważną częścią anglosaskiej bożonarodzeniowej tradycji), a listonoszy zaczęto nazywać jego imieniem. Robin to dzisiaj oficjalnie ulubiony ptak Brytyjczyków"
Tak właśnie o rudziku pisze Jacek Karczewski w książce "Zobacz ptaka. Opowieści po drodze", listopadowej nowości Wydawnictwa Poznańskiego. Autor publikacji "Noc sów. Opowieści z lasu" i "Jej wysokość gęś. Opowieści o ptakach" ponownie zabiera nas w fascynującą podróż do ptasiego świata, tym razem podarowując nam przewodnik, który pomaga nie tylko rozpoznać i zidentyfikować skrzydlatych przyjaciół pojawiających się w przydomowych ogródkach, parkach, lasach i zbiornikach wodnych, ale przede wszystkim je zobaczyć. Tak właśnie - zobaczyć - bo zobaczyć a widzieć to dwie zupełnie różne rzeczy.
Ptaki to nie tylko ciekawe obiekty ornitologiczne opisane szczegółowo w kolorowych atlasach przyrodniczych, ale przede wszystkim stały i niezwykle ważny element otaczającego nas świata. Pierzaste stworzenia towarzyszą nam na co dzień - zawsze są obok nas, nawet wtedy gdy z przyzwyczajenia nie poświęcamy im zbyt wiele uwagi. Parkowe i ogrodowe trawniki, gałęzie drzew, szczyty dachów, anteny i parapety, łąki, sady, pola, jeziora, stawy, morza... Ptaki mieszkają z nami po sąsiedzku, mijamy je w drodze do pracy i szkoły, słyszymy ich śpiew odpoczywając na parkowej ławce oraz szelest skrzydeł, gdy podrywają się do lotu. Są częścią naszych kultur, obyczajów i języków. Znajdujemy je na kartach książek, w tekstach piosenek i na malarskich płótnach. Wiemy, że są obok nas, patrzymy na nie, ale czy naprawdę je widzimy? Czy wiemy, co kryje się za trelami kosa, czerwonym brzuszkiem gila i powagą bielika? W swojej nowej książce Jacek Karczewski odkrywa przed nami kulisy ptasiego świata i udowadnia, że każdy ptak ma własną historię - historię, którą warto poznać. "Zobacz ptaka" to pięknie wydany przewodnik po występujących w Polsce gatunkach ptaków, które możemy spotkać w mieście, na wsi, nad wodą i w lesie. Każdy sportretowany ptak to garść przydatnych informacji, m.in. na temat upierzenia, miejsc występowania i charakterystycznych zachowań, a także wiele anegdot oraz ciekawostek i odniesień historycznych i kulturowych. Świetnym urozmaiceniem są krótkie tematyczne teksty, tytułowe "opowieści po drodze", które przeplatają się z portretami ptaków (przeczytamy m.in. o ptasim nazewnictwie, dokarmianiu ptaków, znaczeniu bioróżnorodności oraz zjawisku inwazyjności gatunkowej). Książka Jacka Karczewskiego wspaniale łączy w sobie zagadnienia z różnych dziedzin - przyrody, etnografii, ekologii, historii i sztuki - dzięki czemu nie przypomina typowego przewodnika, lecz stanowi interesującą i barwną opowieść. Co ważne, ten holistyczny charakter książki doskonale wpisuje się w jej idee przewodnią - by ptaki zobaczyć naprawdę, nie tylko oczami, lecz wszystkimi zmysłami - dostrzec, usłyszeć, poznać. Pomogą nam w tym ciekawe teksty autora, piękne, kolorowe ilustracje Agnieszki Ciszewskiej, a także... ptasie onomatopeje, których w książce nie brakuje (repertuar jest znacznie bogatszy niż zwykłe ćwir, ćwir, ćwir ;)
Które ptaki potrafią w ciągu dnia zjeść dwa razy tyle, ile same ważą? Czy ptaki mogą się upić jedząc sfermentowane owoce? Który ptak jest najszybszy - pędzi z prędkością pocisku? Dlaczego ptaki mandarynki stały się na Dalekim Wschodzie symbolem miłości i wierności? Które ptaki przed ustatkowaniem się i założeniem rodziny robią sobie tzw. gap year? Czy łabędź niemy rzeczywiście jest niemy? Dlaczego szczygieł był w średniowieczu i renesansie ulubionym ptakiem artystów- malarzy?
Jacek Karczewski pisze z czułością, wiedzą i pasją. Jego książkę wyróżnia holistyczne i wielowymiarowe podejście płynnie łączące w sobie cechy literatury naukowej i popularnonaukowej. "Zobacz ptaka" to publikacja merytoryczna, pełna faktów i ciekawostek, ale pozbawiona nudnego, fachowego języka - to przede wszystkim fascynująca opowieść o ptakach i przyrodzie, która z łatwością staje się bliska. I co tu dużo mówić, nikt nie opowiada o ptakach tak jak Jacek Karczewski - z przenikliwością, literackim talentem, przyrodniczym zadziwieniem, pasją i humorem. Lektura książki sprawia, że poszczególne ptaki materializują się w naszej wyobraźni i zyskują kolory - pierzaste stworzenie przestaje być tylko ptakiem, a staje się sikorką, drozdem, gilem, kosem, czaplą... - ze swoimi charakterystycznymi cechami, temperamentem i ptasią indywidualnością. To ogromna moc pióra Jacka Karczewskiego. Zawsze gdy czytam książki autora, czuję podziw dla jego ornitologicznej wiedzy i przyrodniczej świadomości. Humorystycznie mówi się, że każdy może napisać książkę, ale nie każdy powinien ;) Jacek Karczewski nie tylko może, ale i powinien, bo potrafi przekazać wiedzę w atrakcyjny sposób i trafić do szerszego grona czytelników. Popularyzowanie wiedzy o przyrodzie i ekologii to niezwykle ważne zadanie.
"Zobacz ptaka" wspaniale uczy przyrodniczej uważności - dostrzegania szczegółów - przygotowuje do świadomego spotkania z pierzastymi stworzeniami, a przede wszystkim zachęca, by spojrzeć na otaczający nas świat z otwartymi oczami i wsłuchać się w dźwięki przyrody - odkryć ją, zadziwić się i zachwycić. Publikacja Jacka Karczewskiego to świetne ptasie kompendium dla każdego. Poszerza przyrodnicze horyzonty, skłania do refleksji nad pięknem natury i zagadnieniami ekologii. Czytałam z przyjemnością i dowiedziałam się naprawdę wiele. Otrzymaliśmy pięknie wydaną (ilustracje są absolutnie genialne), ważną i wartościową publikację. Mój tegoroczny przyrodniczy faworyt. Z pewnością wspaniale sprawdzi się na prezent. Serdecznie polecam.
Za egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Poznańskiemu.
Data wydania: 24 listopada 2021
Wydawnictwo: Poznańskie
Liczba stron: 400
Moja ocena: 6/6
Posty
