#637 "Kradzież" – Ann-Helén Laestadius (przekład Natalia Kołaczek)

Dla Saamów, najstarszego ludu Skandynawii, renifery to coś znacznie więcej niż źródło utrzymania. Dziewięcioletnia Elsa, bohaterka książki Ann-Helén Laestadius, staje się świadkiem morderstwa ukochanego cielaka Nástegallu. Wobec bierności policji i gróźb ze strony sprawcy, dziewczynka pogrąża się w milczeniu i lęku. Rodzina Elsy będzie musiała zmierzyć się nie tylko z utratą renifera, ale też z osobistym dramatem i wzmagającą się wrogością w stosunku do Saamów.

Słońce zawieszone nisko nad horyzontem, mróz szczypiący w policzki, drzewa uginające się pod ciężarem śniegu, huk wystrzału i ryk pędzących skuterów śnieżnych przecinające leśną ciszę, śnieżna biel zabarwiona krwistą czerwienią. Ann-Helén Laestadius uchyla drzwi do zapomnianej części Szwecji, północnej krainy, gdzie piękno natury i tradycji splata się ciasno z uprzedzeniami i etnicznym napięciem. Głosem zalęknionej dziewczynki, a później młodej, gniewnej i odważnej kobiety, kreśli intymny obraz dorastania w cieniu traumy i konfliktu. "Kradzież" to poruszająca historia życia w niewielkiej szwedzkiej wspólnocie. Laestadius rzuca światło na sytuację Saamów – doświadczaną przez nich dyskryminację i nienawiść oraz walkę o zachowanie własnej kultury i tożsamości w zmieniającym się świecie. Powieść utkana jest z zapierających dech opisów natury oraz podskórnego napięcia. Ma w sobie skandynawski noir – duszny, klaustrofobiczny – który niesie czytelnika przez kolejne strony, podobnie zresztą jak wspaniała proza Laestadius, jednocześnie czuła i powściągliwa, realistyczna i szczera w ukazywaniu piękna i dobra oraz zła i okrucieństwa. "Kradzież" to przenikliwy wgląd w realia życia Saamów – w ujęciu społecznym, ale też osobistym, intymnym. To opowieść o związku człowieka z naturą, pielęgnowaniu tradycji, rodzinnych i pokoleniowych więziach oraz pochodzeniu, które wzbudza nienawiść. Laestadius porusza wiele ważnych kwestii dotyczących m.in. samotności, wyobcowania, egzystencjalnej pustki, tradycyjnego podziału ról, śmierci i pragnienia zemsty. Bohaterowie powieści noszą w sobie wiele skomplikowanych uczuć, szczególnie Elsa rozdarta między strachem, gniewem, tęsknotą, determinacją i poczuciem winy. Dziewczynka dorasta w świecie, w którym ona i jej bliscy pogardliwie nazywani są "Lapończykami", w którym podziały i wrogość nabierają rozpędu i stają się poważnym zagrożeniem. Ann-Helén Laestadius stworzyła niezwykle zniuansowany obraz – ciepło, miłość i życzliwość zderzają się w tej powieści z chłodem, bólem i odrzuceniem.

"Bycie Saamem wiązało się z tym, że cały czas nosiło się ze sobą swoją historię, jako dziecko dostawało się ciężki bagaż i trzeba było wybrać, czy weźmie się go na barki, czy też nie. Ale jak znaleźć w sobie odwagę, by dokonać innego wyboru niż kontynuowanie rodzinnych tradycji i przekazywanie dziedzictwa dalej?"

"Kradzież" to opowieść o młodej kobiecie, która postanawia sprzeciwić się dyskryminacji, przerwać krąg nienawiści i etnicznej przemocy. Opowieść o tajemnicy z dzieciństwa rzucającej cień na przyszłe życie, o różnych odcieniach bólu oraz pochodzeniu, które stanowi integralną część nas samych. Pięknie napisana, kameralna i wstrząsająca powieść, którą czyta się jednym tchem – otula skandynawskim chłodem i wzbudza wiele emocji. Polecam!

* Współpraca barterowa z Wydawnictwem Mova.

Tytuł oryginalny: Stöld

Przekład: Natalia Kołaczek

Wydawnictwo: Mova

Data wydania: 8 listopada 2023

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Liczba stron: 448

Moja ocena: 5,5/6