Zgodnie z założeniami państwa narodowosocjalistycznego każdy musiał czuć i zachowywać się jak część kolektywu. Dzieci, które w Trzeciej Rzeszy Niemieckiej (i przyłączonej do niej Austrii) nie spełniały określonych norm (m.in. w ocenie psychiatrów) mogły zostać z łatwością wyeliminowane. A ponieważ granice między kategoriami rzekomego nieprzystosowania i wad były nieostre, a wizja czystej rasy rosła w siłę, nie potrzeba było wcale wiele, by móc posłać dziecko na śmierć.
"aspołeczne", "niereformowalne", "niegodne", "nie najlepiej rokujące genetycznie", "nieustannie niezainteresowane", "niepełnowartościowe rasowo"...
W 1940 roku w Wiedniu otwarto Spiegelgrund - oficjalnie zakład opiekuńczo-wychowawczy i szpital dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi oraz niepełnosprawnych fizycznie i intelektualnie, nieoficjalnie - fabrykę cierpienia, przemocy i śmierci, w której pozbawiono życia blisko 800 ludzkich istnień. Z kliniką i nazistowskim programem dziecięcej eugeniki powiązana jest postać Hansa Aspergera - wiedeńskiego psychiatry, którego nazwisko zostało niegdyś użyte w terminologii na określenie całościowego zaburzenia rozwoju mieszczącego się w spektrum autyzmu (Zespół Aspergera). W książce "Dzieci Aspergera" Edith Sheffer bierze pod lupę nie tylko działalność Aspergera, ale również odmalowuje szeroki kontekst - pisze o narodowosocjalistycznej psychiatrii dziecięcej, czystości rasy, programie eugeniki i okolicznościach polityczno-społecznych, które doprowadziły do przekształcenia systemu opieki w machinę do przemocy i zabijania. Publikacja, choć ma pewne drobne wady, jest rzeczowa, skrupulatna i poruszająca, m.in. w aspekcie emocjonalnym (duże wrażenie zrobiły na mnie autentyczne relacje byłych pacjentów szpitala Spiegelgrund - skala zła i okrucieństwa szokuje, tym bardziej że mowa tutaj o dzieciach). Skłania też do refleksji, bo to smutna i bolesna lekcja bezwzględności i przemocy, przedmiotowego traktowania drugiego człowieka, szkodliwego przekonania o wyższości jednych nad innymi oraz prawa do decydowania, "które życie jest niewarte życia". Książka godna polecenia - by wiedzieć i pamiętać.
Tytuł oryginalny: Asperger's Children: The Origins of Autism in Nazi Vienna
Tłumaczenie: Sławomir Kędzierski
Wydawnictwo: Poznańskie
Data wydania: 4 września 2019
Liczba stron: 432
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz