#596 "Aria" – Nazanine Hozar (przekład Joanna Jurewicz)

Aria. Dziewczynka o niebieskich oczach. Sierota znaleziona w teherańskim zaułku pod drzewem morwy. Dziecko dżina przynoszące pecha. Przeklęty bękart. Życie tytułowej bohaterki powieści Nazanine Hozar zaczyna się tragicznie. Mała Aria tuż po narodzinach poznaje smak odrzucenia, samotności i pogardy. Przygarnięta przez irańskiego kierowcę i jego pozbawioną serca żonę, uczy się przetrwania w brutalnej rzeczywistości. Wydaje się, że dziewczynka ucieleśnia złożoność Iranu – nosi w sobie miłość i odwagę, a także ból, złość i zadziorność. Wkrótce dorasta, złapana w pułapkę burzliwych czasów. Zmienia się Iran i zmienia się również i ona.

Kiedy myślę o książce Nazanine Hozar przed oczami mam niebieskooką dziewczynkę, a później dorosłą kobietę, którą się stała – postać targaną sprzecznymi uczuciami, nieustannie w wewnętrznym konflikcie, żyjącą w huraganie zmian. Postać, która nie wzbudza sympatii ani współczucia, lecz głębokie zrozumienie, również dla swoich niewłaściwych decyzji. I widzę też Iran – państwo kontrastów, napięć i przelanej krwi. Bo Nazanine Hozar połączyła w "Arii" osobiste ludzkie dramaty z burzliwą irańską historią. Fabuła powieści rozgrywa się w latach 1953-1981 – okresie rządów szacha Mohammada Rezy Pahlawiego poprzedzającym rewolucję oraz tuż po ustanowieniu Islamskiej Rebubliki Iranu. Widzimy zmieniający się kraj – Iran, który nie stanowi monolitu. To Teheran z bogatą północą i zubożałym południem, dom dla muzułmanów, Żydów, chrześcijan i zaratusztrian. To gwar bazaru, zapach kebabu i gotowanego ryżu, dym z fajki wodnej i nawoływanie muezina na modlitwę. To niedobory żywności, godzina policyjna i krwawe zamieszki, podziały polityczne i religijne. I świat, który staje się coraz bardziej radykalny – świat u progu zmiany.

Nazanine Hozar stworzyła powieść kobiecą – o byciu irańską matką, córką i żoną. O miłości macierzyńskiej i jej braku, dorastaniu, przyjaźni, wytrwałości, winie i przebaczeniu. O poczuciu wspólnoty i odrębności, uprzedzeniach i dyskryminacji. Ciekawy jest w "Arii" kontekst społeczny, a także obraz osobistych doświadczeń. Hozar uchwyciła niuanse, szczególnie widoczne w ludzkich charakterach, motywach i życiowych wyborach. "Aria" to powieść napisana mocnym, przekonującym i czułym głosem silnie osadzona w głęboko podzielonym irańskim świecie – niespokojne czasy widziane oczami dziewczynki mierzącej się z trudnym dzieciństwem i własnym pochodzeniem. Smutna i bolesna, ale z odrobiną nadziei. I co ważne, jak przystało na książki z serii "Piąta Strona Świata", poszerzająca horyzonty. Warto!

* Współpraca barterowa z Wydawnictwem Albatros.

Tytuł oryginalny: Aria: A Novel

Przekład: Joanna Jurewicz

Wydawnictwo: Albatros

Data wydania: 31 maja 2023

Seria: Piąta Strona Świata 

Oprawa: twarda

Liczba stron: 448

Moja ocena: 5/6