#568 "Samoszacunek" – Toni Morrison (przekład Kaja Gucio)

"Umieramy. Być może to właśnie stanowi sens życia. Ale tworzymy język. Być może to jest miarą naszego życia"

Ten cytat pochodzi z wykładu, który Toni Morrison, amerykańska powieściopisarka i eseistka, wygłosiła w 1993 roku w Sztokholmie odbierając Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Została wyróżniona przez Akademię Szwedzką "za powieści charakteryzujące się wizjonerską siłą i poetyckim stylem, ożywiające istotne elementy amerykańskiej rzeczywistości". Toni Morrison głęboko wierzyła w moc słów i w swoich tekstach często zwracała uwagę na istotną rolę pisarek/pisarzy ("[ich] życie i twórczość nie są darem dla ludzkości; stanowią element niezbędny do jej istnienia"). I rzeczywiście – proza Morrison, inteligentna, odważna, przenikliwa i liryczna, pełna współczucia i zrozumienia, miała i wciąż ma ogromną moc. 

"Samoszacunek" to zbiór przemówień, esejów i medytacji Toni Morrison – książka, która doskonale pokazuje, jak wspaniałą mówczynią była, jak błyskotliwy był jej umysł i jak znakomicie posługiwała się słowem. W czterdziestu czterech tekstach Morrison podejmuje tematy dotyczące m.in. praw człowieka, rasy, płci, podziałów – koncentruje się na kobietach, cudzoziemcach, osobach czarnych i marginalizowanych. Przygląda się też kwestiom globalizacji, wojny, religii, feminizmu, pamięci, samotności i akceptacji oraz roli sztuki i sile języka. Od modlitwy za ofiary zamachu 11 września, przez hołd dla Martina Luthera Kinga, piękny i przejmujący tekst ku pamięci przyjaciela Jamesa Baldwina oraz wspomniany już wykład noblowski, aż po komentarze na temat jej własnej twórczości.

Wspaniałe, jak wciąż aktualne są to teksty (a niektóre pochodzą z lat 70. ubiegłego wieku). Czytałam niespiesznie, z uwagą – i słowa Morrison skłoniły mnie do wielu przemyśleń. To literatura z wyższej półki – spotkanie z wielkim, odważnym umysłem i wrażliwym sercem oraz bogactwo ważnych treści przedstawionych silnym głosem pierwszej czarnoskórej laureatki Literackiej Nagrody Nobla. Must read dla miłośników twórczości Toni Morrison (i nie tylko). Z niecierpliwością czekam na nowe wydanie "Umiłowanej" od Wydawnictwa Poznańskiego.

Tytuł oryginalny: The Source of Self-Regard

Przekład: Kaja Gucio

Wydawnictwo: Poznańskie

Data wydania: 22 marca 2023

Oprawa: twarda

Liczba stron: 496