#515 "Warzywa zjedz, mięso zostaw" – Natalia Mętrak-Ruda

Wegetarianie są wśród nas, ba – na przestrzeni ostatnich lat o wegetarianizmie usłyszeli niemal wszyscy. W internecie z łatwością można poczytać o diecie roślinnej, na księgarskich półkach znaleźć książki z wegetariańskimi przepisami, w sklepach czekają nie tylko warzywa i owoce, ale też mleko roślinne i tofu, a w restauracjach i fast foodach – wegeburgery,  ciasto marchewkowe i wegetariańskie lody. Wielu z nas ogranicza lub całkowicie rezygnuje ze spożycia mięsa (i innych produktów pochodzenia odzwierzęcego) – dla zdrowia, klimatu, z powodów etycznych lub religijnych. Wegetarianizm często postrzegany jest jako wynalazek współczesności – coś, co wpisuje się w modę na zdrowy styl życia i świadczy o nowoczesności i postępie. Tymczasem początki bezmięsnej diety sięgają wiele lat wstecz – wegetarianizm ma bogatą (i ciekawą) historię. I właśnie w taką podróż po zawiłościach roślinnej kuchni zabiera czytelników Natalia Mętrak-Ruda, kulturoznawczyni i historyczka kulinariów. "Warzywa zjedz, mięso zostaw" (genialny tytuł!) to kolejna publikacja z popularnonaukowej serii Zrozum. Autorka odsłania kulisy długiej drogi, jaką wegetarianizm przebył od czasów starożytnych aż po czasy współczesne.

Często wspominam, że spośród publikacji wydanych w serii Zrozum najbardziej lubię tytuły z historią w tle. Była już historia rozstań, psychiatrii, plag, seksu oraz postrzegania ciała w średniowieczu. Każdą z tych książek uwielbiam i gorąco polecam. A teraz dołączył do tego grona kolejny rewelacyjny tytuł. Natalia Mętrak-Ruda stworzyła fascynującą publikację – małe kompendium wiedzy na temat historii wegetarianizmu. Temat ważny, aktualny i okazuje się też, że niezwykle ciekawy. Kiedy pojawiły się pierwsze wzmianki o diecie jarskiej? Jakie potrawy znalazły się w pierwszej wegetariańskiej książce kucharskiej? Który kraj nazywany jest "najbardziej wegetariańskim państwem świata"? Dlaczego Pitagoras uważał, że bób kryje dusze zmarłych? Jak wyglądało menu pierwszych wegetariańskich restauracji? Dlaczego dietę wegetariańską przez długi czas łączono z łagodnością, a spożywanie mięsa z agresją? – to zaledwie mała część tego, co możemy znaleźć w książce Natalii Mętrak-Rudej. "Warzywa zjedz, mięso zostaw" to podróż w czasie i przez różne zakątki globu. To antyczna Grecja, średniowieczna i wiktoriańska Anglia, hitlerowskie Niemcy, XIX i XX-wieczna Ameryka oraz współczesna Polska. To pionierzy ruchu wegetariańskiego (m.in. John Harvey Kellogg, współtwórca płatków kukurydzianych oraz Sylvester Graham, twórca mąki typu 1850 służącej do wyrobu chleba graham), poeci "otrąb i dyni", dziwacy i hipochondrycy, ruchy protestanckie i duchowość Wschodu. Od szukania związku między dietą a ludzkim usposobieniem, przez kwestie zdrowotne, polityczne i religijne oraz związek wegetarianizmu z popkulturą i kontrkulturą, aż po okres weryfikowania poglądów naukowo.

Książka Natalii Mętrak-Rudej zachwyciła mnie interdyscyplinarnym i wieloaspektowym spojrzeniem na historię wegetarianizmu. Autorka umiejętnie łączy wiele różnych elementów w spójną i fascynującą całość. W publikacji znajdziemy sporo ciekawych postaci, anegdot, fragmentów z prasy, książek kucharskich, dzienników i listów. Natalia Mętrak-Ruda często nawiązuje m.in. do literatury, kulinariów i kultury popularnej. Tekst jest przemyślany, przystępny i atrakcyjny dla czytelnika – absolutnie nie ma mowy o nudzie. Płynny i gawędziarski styl pisania sprawia z kolei, że "Warzywa zjedz, mięso zostaw" to nie tylko literatura popularnonaukowa, ale przede wszystkim świetna opowieść, którą poznaje się z zainteresowaniem od pierwszej aż do ostatniej strony. Książka uświadamia, jak długą i różnorodną historią cieszy się wegetarianizm. Pokazuje też, jak ewoluował jadłospis i jak na przestrzeni wieków zmieniał się sposób postrzegania kwestii odżywiania, zdrowia, ekologii i etyki. Dowiedziałam się naprawdę wiele – wspaniała podróż! I jedna z moich ulubionych książek serii Zrozum.

* Współpraca barterowa z Wydawnictwem Poznańskie.

Data wydania: 28 września 2022
Wydawnictwo: Poznańskie
Seria: Zrozum
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Liczba stron: 296
Moja ocena: 5,5/6