"Nic na tym świecie nie mogło jej dotknąć. Nawet słońce świeciło daleko, zamknięte w łupinie milczenia. Niebo, liście, ludzie, wszystko się od niej oddalało, a ona nie potrafiła się nimi zainteresować, bo była martwa w środku i żaden śmiech, żadna miłość już się do niej nie przebijały"
Kilka opowiadań Sylvii Plath, m.in. "Języki z kamienia", z którego pochodzi cytowany fragment, mocno mnie poruszyło. Nie jest tajemnicą, że autorka słynnego "Szklanego klosza" przez lata zmagała się z depresją i zginęła śmiercią samobójczą w wieku 31 lat. I ten wewnętrzny mrok, który miała w sobie, widoczny jest również w jej prozie. Część ważnych tematów i motywów z życia Sylvii Plath można zauważyć od razu, niektóre ujawniają się subtelnie, w niedopowiedzeniach, sugestywnych metaforach, w nieistotnych z pozoru detalach, poprzez surrealizm i czarny humor. Ta autobiograficzna i mocno osobista antologia zwraca uwagę wrażliwością spojrzenia, szczerością oraz liryzmem, bo w prozie Sylvia Plath wciąż pozostaje poetką. Teksty optymistyczne, zabawne, z nutą ciepłej ironii kontrastują z tekstami pełnymi mroku, smutku i goryczy; jawa splata się ze snem, realizm z wyobraźnią, zwykła codzienność z bezwzględnością świata, zagubieniem i bólem egzystencjalnym. Jest opowiadanie o dziewczynce, która żegna się z umierającym ojcem; o kobiecie, która nie potrafi śnić; o rodzeństwie, które wybiera się w sentymentalną podróż; o samotnej matce, która zmaga się z atakiem zimy; o sekretarce, która tworzy tytułową biblię snów. Sylvia Plath, na tle realiów życia lat 50. ubiegłego wieku, czerpiąc inspirację z własnych doświadczeń, przedstawia historie zwykłych ludzi – dzieci, kobiet i mężczyzn. Pisze o dzieciństwie, dorastaniu, rodzinie, małżeństwie i macierzyństwie. O chorobie i leczeniu, samotności, pisaniu, poezji i trudnych wyborach – o życiu i śmierci. Pochyla się nad tym, co ludzkie, nad słabościami, zawiłością relacji, kruchością istnienia i przewrotnością losu. W ciekawy sposób wykorzystuje analogie, symbolikę i metaforę (jedno z opowiadań, nieopublikowane wcześniej "Mary Ventura i dziewiąte królestwo" kreatywnie nawiązuje do "Boskiej komedii" Dantego Alighieri – o uwięzieniu w koszmarze i dylemacie: śmierć czy ocalenie). Plath mówi wiele na niewielu stronach, potrafi zaskoczyć wyobraźnią, humorem albo złowrogą atmosferą. Ta antologia była dla mnie jak literacki rollercoaster – niektóre opowiadania angażują i wyróżniają się bardziej, inne mniej; jedne są przystępne, inne wymagające. Kilka tekstów urzekło mnie szczególnie (m.in. "Skrzynka życzeń", "Córki Blossom Street", "Śnieżny blitz", "Między trzmiele", "Języki z kamienia" oraz tytułowe "Johnny Panika i Biblia Snów") i z przyjemnością będę do nich wracać. Myślę, że zapamiętam ten zbiór głównie w kontekście tragicznej historii Plath – jej osobisty dramat, wewnętrzne zmagania i lęki wybrzmiewają w swojej subtelnej, pozornie lekkiej formie.
"Johnny Panika i Biblia Snów oraz inne opowiadania" to ważny literacki głos i piękna proza w przekładzie Agi Zano. Do wielokrotnego czytania – bo za każdym razem można znaleźć coś nowego, dostrzec niuanse i autobiograficzne wątki, jeszcze bardziej docenić talent, inteligencję, wyobraźnię i pisarskie rzemiosło Plath.
• współpraca barterowa • Wydawnictwo Marginesy •
Tytuł oryginalny: Johnny Panic and the Bible of Dreams oraz Mary Ventura and the Ninth Kingdom
Przekład: Aga Zano
Wydawnictwo: Marginesy
Data wydania: 26 czerwca 2024
Oprawa: twarda
Liczba stron: 480
Moja ocena: 5/6
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz