Powstanie Warszawskie to jedna z najbardziej tragicznych kart w polskiej historii - niepodległościowy zryw oraz marzenia o wolności i zwycięstwie, za które przyszło zapłacić najwyższą cenę. Przez 63 dni Warszawa płonęła, spływała krwią, była świadkiem odwagi i poświęcenia, ale też śmierci, okrucieństwa i ludzkiej krzywdy. Na ulicach stolicy ginęli powstańcy i ludność cywilna, a wśród nich nie brakowało najmłodszych. Dzieci znalazły się w niezwykle dramatycznej sytuacji - musiały zmierzyć się z nową powstańczą rzeczywistością. Głód, samotność, utrata bliskich, nieustanne poczucie zagrożenia, choroby, lęk - to wszystko stało się udziałem małych warszawiaków. Podczas powstania dzieci ukrywały się w ciemnych i dusznych piwnicach, z bijącym sercem słuchając huku pocisków, wybuchających bomb i pikujących samolotów. Ginęły w ruinach domów, eksplozjach, od strzałów strzelców, z głodu i choroby. Często traciły bliskich, zostawały sierotami i stawały się świadkami prawdziwych dramatów - gwałtów, egzekucji, cierpienia i śmierci - obrazów, których nie sposób wymazać z pamięci. Część z nich aktywnie włączyła się do udziału w powstaniu. Dzieci pełniły funkcję gońców, łączników i listonoszy, roznosiły prasę, transportowały żywność i amunicję, pomagały w punktach polowych i sanitarnych, uczestniczyły w grzebaniu zmarłych, przenosiły rannych, czyściły broń i uczestniczyły w budowaniu barykad. Często wręcz rwały się do pomocy, nie zawsze zdając sobie sprawę z zagrożenia. Ich rola była nieoceniona. Niestety za służbę ojczyźnie i drugiemu człowiekowi wielu małych powstańców zapłaciło własnym życiem. Jak dzieci postrzegały wojenną rzeczywistość? Co czuły i jak walczyły o przetrwanie? Jak wyglądały ich powstańcze losy?
"Warszawskie dzieci '44" to lipcowa nowość Wydawnictwa Prószyński i S-ka oraz kolejna publikacja Agnieszki Cubały, pasjonatki historii Powstania Warszawskiego, autorki m.in. książek "Miłość '44" oraz "Kobiety '44". Tym razem otrzymujemy szansę spojrzenia na niepodległościowy zryw stolicy oczami dzieci - uczestników i świadków wydarzeń. "Warszawskie dzieci '44" to opowieść o losach małych warszawiaków, którzy znaleźli się w samym środku powstańczej zawieruchy. Agnieszka Cubała zagłębia się we wspomnienia najmłodszych, którzy, jak pisze sama autorka, "przeważnie pozostawali dotąd częścią anonimowego tłumu cywilów i których słuchało się mniej chętnie niż żołnierzy". Powstańcze relacje uzupełnione o komentarz historyczny i materiał fotograficzny tworzą autentyczny obraz ludzkiego dramatu, który stał się udziałem dzieci i ich najbliższych.
"Warszawskie dzieci '44" to książka nieoceniona - uzupełnia lukę, która powstawała na przestrzeni wielu lat. Mówiąc o Powstaniu Warszawskim, zwykle koncentrujemy się na losach młodszych i starszych dorosłych, szczególnie tych biorących czynny udział w walkach. Znaczenie rzadziej wspomina się o trudnej sytuacji dzieci i ich indywidualnych historiach, a bez nich trudno przecież stworzyć pełny obraz tego, co wydarzyło się w sierpniu, wrześniu i październiku 1944 roku. Agnieszka Cubała wykonała doskonałą pracę, przedstawiając temat w sposób wnikliwy i kompleksowy. Przywołując w tekście autentyczne wspomnienia pochodzące z archiwalnych źródeł i uzupełniając je o trafny komentarz historyczny, autorka stworzyła cenną publikację rzucającą światło na sytuację dzieci powstańczej Warszawy - od momentu rozpoczęcia walk, przez ekstremalnie trudne 63 dni, aż po ewakuację ludności i pobyt w obozach. Agnieszka Cubała porusza też kwestię życia w cieniu bolesnych wspomnień oraz powstańczej traumy przekazywanej kolejnym pokoleniom. "Warszawskie dzieci '44" to zbiór poruszających relacji z perspektywy najmłodszych. Krótkie chwile radości towarzyszące m.in. spotkaniu z bliskimi, ocaleniu życia, znalezieniu kawałka chleba czy otrzymaniu dobrej wiadomości przeplatają się z momentami grozy, lęku, traumy. Przewracając kolejne strony, czytamy o dzieciach, które brały czynny udział w powstaniu i o tych, które musiały walczyć o przetrwanie wśród ruin. Dowiadujemy się, jak najmłodsi radzili sobie z powstańczą rzeczywistością i jak przebyte traumy wpłynęły na ich dorosłe życie. Poznajemy wspomnienia dzieci, które przetrwały rzeź ludności cywilnej i które zostały sierotami. "Warszawskie dzieci '44" to również historia działań podejmowanych przez powstańców i ludność cywilną w celu poprawy sytuacji dzieci, m.in. poprzez organizowanie punktów opieki i żywnościowych, dystrybucję mleka dla niemowląt czy wydawanie i kolportowanie czasopism dziecięcych. Publikacja Agnieszki Cubały stanowi cenne źródło wiedzy historycznej, a z uwagi na dziecięcą perspektywę silnie oddziałuje na emocje. Przyznam, że choć o Powstaniu Warszawskim czytałam już całkiem sporo, niewiele jest książek, które wywołały we mnie tak głęboki smutek. Wsłuchując się w dziecięce głosy, autentyczne relacje i doświadczenia czytelnik czuje wyraźnie grozę tych dramatycznych dni. Książka porusza do głębi, bo losy dzieci i ich bliskich są tragiczne. Mimo upływu lat wspomnienia wydają się nadal żywe i pełne traumatycznych przeżyć, których żadne dziecko nie powinno nigdy doświadczyć. Pozbawione często patosu, ukazują autentyczny koszmar wojny i porażają prostotą, szczerością i trafnością. "Warszawskie dzieci '44" silnie przemawiają do czytelnika i pozwalają spojrzeć na powstańcze wydarzenia z innej, ale równie ważnej perspektywy.
Książka Agnieszki Cubały to nie tylko opowieść o małych żołnierzach, którzy ryzykowali życie w walce o wolność, ale o wszystkich dzieciach - dzieciach, które musiały funkcjonować w zupełnie nowej rzeczywistości zdominowanej przez wojnę, lęk, głód i śmierć. To historia przerwanego dzieciństwa, przyspieszonego dorastania, walki o przetrwanie, bolesnych pożegnań, wojennej traumy oraz emocjonalnych ran, których nie jest w stanie zagoić mijający czas. Wspaniale napisana, z wrażliwością i przenikliwością, a jednocześnie merytoryczna i rzeczowa. Wiele razy złamała mi serce, bo nie sposób czytać o powstańczych dziecięcych losach bez emocji. "Warszawskie dzieci '44" to ważna i potrzebna publikacja - serdecznie polecam.
Za egzemplarz do recenzji dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka.
Data wydania: 27 lipca 2021
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Liczba stron: 416
Moja ocena: 6/6
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz